Szkółka drzew krzewów owocowych i ozdobnych
Szkółka drzew krzewów owocowych i ozdobnych

Jak dobierać rośliny do ogrodu?

DSC03581

Tworzenie kompozycji roślinnej w ogrodzie

 

Aby stworzyć kompozycję ogrodową , która będzie cieszyć zarówno nasze oczy jak i osób z zewnątrz, dobrze jest kierować się pewnymi zasadami. Dobór roślin jest jedną najtrudniejszych czynności w tworzeniu naszego ogrodowego dzieła. Mnogość dostępnych gatunków roślin, ich różnorodność barwna , pokrojowa, ulistnienie, wymagania środowiskowe itd. stawiają przed nami ogromne wyzwanie. Istnieje ogromna pokusa aby sadzić wszystkie  rośliny, które nam się kiedyś, gdzieś widziane  spodobały. I tutaj pojawia się pierwsza zasada : nie przeładować kompozycji. Oczywiście jest to uzależnione od właściwego rozłożenia poszczególnych roślin oraz wielkości ogrodu i z technicznego punktu widzenia jest to jak najbardziej  realne, jednakże wizualny aspekt takiej kompozycji może przynieść przeciwny do zamierzonego rezultat. Taka kompozycja może się stać pretensjonalna, zagracona, chaotyczna i pozbawiona umiaru. Tego nie chcemy, więc uważajmy na właściwe proporcje. Warto zapytać w naszej szkółce o poradę a z pewnością jej udzielimy. Kolejnym elementem są warunki środowiskowe jakich wymaga roślina (powietrze, opady, wilgotność podłoża, nasłonecznienie, odczyn gleby czy mrozoodporność). Nie każda roślina będzie właściwie u nas w ogrodzie rosnąć, dlatego warto pytać o radę przed zakupem rośliny, dostarczając sprzedawcy niezbędnych informacji o  sytuacji środowiskowej w naszym ogrodzie. Kolejna kwestia to czas. Czas to dobro które jest najcenniejsze w naszym życiu i bezcenne , kupić go nie można. Dlatego istotne jest uświadomienie sobie czy mamy czas na pielęgnacje roślin które chcemy zakupić. Szeroko rozumiana pielęgnacja opiera się na przycinaniu, wykonywaniu oprysków i wcześniejszym monitorowaniu sytuacji czy pieleniu chwastów. Kolejny element to docelowa wielkość rośliny. Musimy być świadomi ,że aktualnie kupowana roślina o określonej wielkości za kilka lat może być 10 lub nawet 100 razy wyższa i posadzona w niewłaściwym „kontekście”  naszego ogrodu ,  może wymagać po wielu latach przesadzenia lub co gorsza wycięcia. Dlatego ważny jest dobór rośliny do docelowego miejsca nasadzenia. Uważajmy także na kolorystykę rośli, gdyż zestawienie roślin bardzo kontrastowych i w nadmiarze może doprowadzić do stanu zwanego „brakiem umiaru” kompozycji.  To jedne z ważniejszych elementów jakimi należy się kierować w projektowaniu własnego zacisza. Wszystkie te informacje powinny być dostępne u sprzedawców i warto pytać i korzystać z doświadczeń innych. Rośliny w naszym ogrodzie warto dobierać według 5 kategorii. John Brookes , znany projektant ogrodów i autor książek o tej tematyce, uważa ,że dla wykreowania harmonijnej kompozycji należy oprzeć swój wybór na następujących   segmentach roślinnych:

  1.  akcenty
  2.  szkielet
  3. ozdoby
  4. ozdóbki
  5. wypełnienie

Opisze teraz poszczególne wymienione  kategorie. Roślinne „akcenty” stanowią sine qua non kompozycji ogrodowej,  to one sprawiają, że kompozycja jest czysta i harmonijna. Stanowią akcent optyczny ogrodu , sprawiają że ogród wydaje się wizualnie uporządkowany, zaplanowany. Akcent powinien się wyróżniać na tle innych roślin, może to być drzewo o właściwej wielkości i pokroju, przystrzyżony iglak czy nawet roślina w donicy. W ogrodzie może być kilka akcentów, w każdej komponowanej części ogrodu może być element dominujący nad reszta, ale w mniejszej skali. Roślinny akcent musi mieć określone walory architektoniczne i wyrazistość. Może to być świerk, choina kanadyjska, klon, tulipanowiec , platan itd.

Świerk

drzewka formowane

Wierzba "Iwa"

 

„Szkielet” ogrodu to kolejna kategoria, choć moim zdaniem najważniejsza. Stanowi ramę kompozycji i  są tym , czym barwy na ścianach, nadają charakteru ogrodowi i stanowią tło dla innych roślin. Zazwyczaj głównymi roślinami tej kategorii jakie można spotkać w naszych ogrodach są zimozielone rośliny iglaste, takie jak : cisy, żywotniki, cyprysy, bukszpan, bluszcz , jałowce, sosny, choiny, świerki, mahonie, trzmieliny czy zrzucające liście ligustry, ostrokrzewy, trawy lub irgi .  Oferta asortymentowa ma bardzo szerokie obecnie spektrum tego typu roślin. Jest w czym wybierać .

015

Jałowiec skalny-Skyrocket

 

Z punktu widzenia obserwatora, dużą rolę w ogrodzie odgrywają „ozdoby”. To dzięki nim , ogród staje się bardziej interesujący, zmienny, mniej lub bardziej barwny, zależnie od okresu, a w efekcie przyciągający wzrok. Rośliny „ozdoby” to głównie kwitnące odmiany. Duże znaczenie ma okres kwitnienia i dlatego należy dołożyć należytych  starań, aby nasza kompozycja miała takie , kwitnące elementy w całym okresie wegetacyjnym, a nie tylko w krótkoterminowej perspektywie. Przykładami roślin które można zastosować do tego zadania są: tawuły, pięciorniki, lilaki, weigele/krzewuszkijanowce, szczodrzeńce, różaneczniki, azalie, róże, magnolie, żylistki (zwłaszcza pięknie kwitnąca na przełomie czerwca i lipca odmiana „Strawberry Fields”), hortensje, hibiscusy, kaliny, forsycjebudleje, złotlin japoński, migdałowiec, jaśminowiec, karagana czy pnącza  clematisy , miliny lub wisterie itd. Mnogość dostępnych roślin  o ozdobnych kwiatach jest bardzo rozległa i ta oferta asortymentowa w dalszym ciągu wzrasta. Wśród tych krzewów są zarówno egzemplarze  o długim okresie kwitnienia jak pięciorniki , róże czy złotlin jak i o krótkim, ale bardziej efektownym wizualnie. Oto kilka przykładów zobrazowanych na zdjęciach.

W naszej kompozycji powinny się znaleźć także byliny, które głównie zaliczamy do „ozdóbek”. One także spełniają zadanie stworzenia dekoracyjnego kolorytu w ogrodzie i utrzymania harmonii. Bardzo łatwo nimi zapełnić puste przestrzenie w tworzonych strefach nasadzeń oraz pierwsze, najniższe od strony obserwatora , warstwy piętrowych nasadzeń. Abstrahując, takie piętrowe nasadzenia wzbogacają kompozycje, sprawiają że ogród staje się optycznie większy i uzyskujemy efekt bujnej roślinności. Piętrowe nasadzenia także wywołują efekt zagłębienia terenu , względnie płaskiego, znajdującego się w ich bezpośrednim  sąsiedztwie, przez co tworzy się bardziej atrakcyjny układ. Myśląc o tej kategorii roślin jako pierwsza ,używając terminologi formuły 1 , na pool position  wysuwa się funkia. To roślina która jest mało wymagająca, ma duże mięsiste liście i może róść zarówno w cieniu jak i półcieniu. Z doświadczenia wiem ze się podoba niemal wszystkim i pasuje do każdej kompozycji . Cieszy różnobarwnością liści, zależnie od odmiany. Do tej kategorii zaliczyłbym także juki, pięknie płożące się golterie, trytone czy wrzosy. Nie wyczerpuje to jednak palety roślinnej, która można z powodzeniem zastosować w danym kontekście i nie wykluczone że każde rozwiązanie będzie nosiło znamiona optymalnego.

Ostatnią kategorią są rośliny będące „wypełnieniem”. Jak sama nazwa wskazuje wypełniają luki w nasadzeniach oraz dodają dodatkowej wartości barwnej naszej kompozycji. Tutaj John Brookes  zalicza głównie szybko rozsiewające się rośliny cebulkowe, jednoroczne i dwuletnie. Są to bardzo ładnie kwitnące rośliny jednak także absorbujące czasowo , gdyż wymagają pielęgnacji. Nic nie stoi na przeszkodzie aby także inne rośliny zastosować jako wypełnienie, jak choćby trawy czy rośliny które zaliczyliśmy do innych kategorii.

 

Moim zdaniem, powinniśmy wybierać rośliny które w naszym subiektywnym odczuciu najbardziej będą nam pasować w kompozycji. Nie ma tu sztywnych reguł, złotego środka czy gotowej recepty, gdyż tak na prawdę każda koncepcja, złożona z indywidualnie dobranych roślin  , może okazać się tą odpowiednią. Pamiętajmy że to nasz ogród i dobrane rośliny i zorganizowana przez nas struktura , ma się podobać przede wszystkim nam samym. Dlatego warto próbować , eksperymentować i eksplorować. Efektem tego może być ogród , który wpływa pozytywnie na nasze odczucia emocjonalne, wrażenia estetyczne i dodający nam energii do codziennego życia .  Stwórzmy więc naszą własną, bezcenną oazę przyjemności, spokoju i dumy.

Bibliografia

Brookes J., Projektowanie ogrodów,  Hechette Livre Polska, Warszawa  2004